<h1 class="western" style="font-weight:normal">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="4" style="font-size:15pt">VI
Maratona de Robótica Livre</font></font></font></h1>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-top:0.1in;margin-bottom:0.1in;border:none;padding:0in">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">Para
este ano a Maratona além de oficializar a Olimpíada de Robótica
Livre – que antes tinha um caráter de oficina – também iremos
oferecer as oficinas:</font></font></font></p>
<ul>
        <li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">-
        Ateliê de Robótica Livre Básica – Utilização da Porta
        Paralela no desenvolvimento de Kits pedagógicos livres (Interface
        de Hardware Livre e Artefato Cognitivo)</font></font></font></p>
        </li><li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">-
        Ateliê de Robótica Livre Avançada – Utilização da USB a
        partir da arduino ou gogo board no desenvolvimento de Kits
        pedagógicos livres (Interface de Hardware Livre e Artefato
        Cognitivo)</font></font></font></p>
</li></ul>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-top:0.1in;margin-bottom:0.1in;border:none;padding:0in">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">Os
objetivos das oficinas são o desenvolvimento de projetos de Arte e
Tecnologia a partir da Robótica Pedagógica Livre; e o
desenvolvimento cognitivo dos atores sociais envolvidos nesse
processo de ensino e aprendizagem a partir da apropriação como
forma de emancipação digital.</font></font></font></p>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">Os
projetos desenvolvidos nos ateliês também poderão participar da
Olimpíada de Robótica Livre desde que sigam o regulamento.</font></font></font></strong></p>
<h2 class="western" align="LEFT" style="border:none;padding:0in;font-weight:normal">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="4" style="font-size:15pt">Ateliê
de Robótica Livre: Básica e Avançada</font></font></font></h2>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">Nomenclaturas</font></font></font></strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt"><br>
IHL
– Interface de Hardware Livre (Interfaces do tipo Paralela, Serial
e USB)<br>DEC – Dispositivos Eletrônicos a serem Comandados<br>SASL
– Sistemas e Aplicativos em Software Livre</font></font></font></p>
<h3 class="western" align="JUSTIFY" style="border:none;padding:0in;font-weight:normal">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif">Apresentação
das Oficinas</font></font></h3>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-top:0.1in;margin-bottom:0.1in;border:none;padding:0in">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">Nas
oficinas o conhecimento será compartilhado, por meio da colaboração
entre grupos. Deverão participar em cada oficina, no máximo, 20
pessoas (subdivididas em cinco grupos de quatro pessoas), pois será
construída uma Interface de Hardware Livre (IHL) para cada grupo,
além da construção de um “artefato tecnológico-robótico
(artefato cognitivo)” com a utilização de sucatas, que será
controlado pela IHL.</font></font></font></p>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-top:0.1in;margin-bottom:0.1in;border:none;padding:0in">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">Os
grupos serão formados no primeiro dia da olimpíada, e, ao longo do
evento, cada grupo definirá qual tema/material levará para a
olimpíada (tendo em vista as limitações da IHL e o tempo da
competição). No último dia, cada grupo apresentará seu “artefato
cognitivo” construído a partir do “lixo tecnológico-eletrônico”.
Uma comissão formada por engenheiros da Itaipu Binacional,
representantes de comunidades e outros convidados avaliará os
artefatos construídos, e o melhor projeto ganhará um prêmio a ser
definido pela organização organizadora da Latinoware.</font></font></font></p>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-top:0.1in;margin-bottom:0.1in;border:none;padding:0in">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">A
interface IHL é responsável pela comunicação entre o software de
controle e os dispositivos eletrônicos a serem comandados. Possui
características de baixo custo e facilidade de montagem, já que
quase todos os componentes eletrônicos são encontrados em
equipamentos obsoletos ou inutilizados de informática ou eletrônica.
Componentes mais difíceis de serem encontrados nos equipamentos
descartados podem ser comprados em lojas de eletrônica. A partir do
projeto da IHL, os educandos, em grupos, constroem suas próprias
IHL. Vale ressaltar que não será cobrado valor algum pelos
materiais básicos.</font></font></font></p>
<h3 class="western" align="JUSTIFY" style="border:none;padding:0in;font-weight:normal">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif">Etapas</font></font></h3>
<ol>
        <li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">Sensibilização</font></font></font></strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt"> —
        Palestra de Robótica Livre, para esclarecer as propostas
        pedagógicas e as atividades.</font></font></font></p>
        </li><li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">Temas
        Geradores</font></font></font></strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt"> —
        Demonstração do funcionamento e das possibilidades de uso das
        tecnologias da robótica, como elemento integrador do projeto, em
        torno do qual se estruturam as atividades propostas.</font></font></font></p>
        </li><li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">Formação
        básica</font></font></font></strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt"> —
        Aprendizagem específica em um nível suficiente para entendimento
        do funcionamento dos dispositivos e recursos (IHL, DEC e SASL) dos
        seguintes conteúdos: informática; eletricidade e eletrônica;
        lógica binária; linguagem de programação: Shell script, C++ e
        Logo; montagem de circuito impresso; noções de dispositivos
        eletromecânicos: motores e sensores; construção e
        reaproveitamento de materiais: roldanas, engrenagens, eixos; noções
        de projeto.</font></font></font></p>
        </li><li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">Experimentações
        de controle do DEC</font></font></font></strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt"> —
        Utilizando modelos de DEC construídos e testados anteriormente pelo
        propositor do curso, o grupo visualiza de forma concreta o controle
        dos DEC através da robótica. Nesta etapa, os educandos aprendem a
        montagem dos DEC e dos circuitos demandados (IHL, fiação, ligação
        da fonte de alimentação, etc.), utilizando a IHL e DEC
        disponibilizados.</font></font></font></p>
        </li><li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">Planejamento
        dos projetos de controle do DEC</font></font></font></strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt"> —
        Organização do grupo em pequenos subgrupos, denominados equipes.
        Cada equipe apresenta e discute com o grupo seu projeto específico,
        no qual devem constar o nome, descrição, diagrama de montagem,
        planilha de materiais a serem utilizados e o esboço de um
        cronograma inicial.</font></font></font></p>
        </li><li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">Montagem
        da IHL</font></font></font></strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt"> —
        No primeiro momento, o propositor do curso indica em quais
        equipamentos obsoletos ou inutilizados podem ser encontrados os
        componentes para a montagem da IHL. A partir desta engrenagem
        propulsora, o propositor instiga os grupos a pesquisarem outras
        fontes alternativas de equipamentos, para extraírem os componentes
        necessários para a montagem da IHL.</font></font></font></p>
        </li><li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">Montagem
        dos projetos de controle do DEC</font></font></font></strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt"> —
        Nesta etapa, o propositor do curso indica quais equipamentos
        costumam conter dispositivos eletromecânicos, como motores e
        sensores, além de materiais que ajudarão o educando na montagem de
        seus projetos de controle do DEC, como eixos, roldanas, engrenagens,
        fiações, bornes de ligação, resistores, etc. Vale lembrar que
        esta possibilidade não se limita a equipamentos de informática e o
        propositor instiga os educandos a procurarem outras fontes
        alternativas.</font></font></font></p>
        </li><li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">Avaliação</font></font></font></strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt"> —
        A avaliação é cíclica, ou seja, o tempo todo devem ser avaliadas
        as atividades, o projeto desenvolvido, os processos envolvidos e o
        produto final na ROBÓTICA PEDAGÓGICA LIVRE.</font></font></font></p>
</li></ol>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-top:0.1in;margin-bottom:0.1in;border:none;padding:0in">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">Responsável:
Danilo Rodrigues César (UFBA)</font></font></font></p>
<h2 class="western" align="LEFT" style="border:none;padding:0in;font-weight:normal">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="4" style="font-size:15pt">Como
Participar</font></font></font></h2>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<a href="http://2012.latinoware.org/wp-content/uploads/regulamento_2012_olimpiada_RPL_latinoware.pdf"><font color="#e0861b"><span style="text-decoration:none"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">Primeiro,
leia atetamente o regulamento.</font></font></span></font></a></p>
<p class="western" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">EM
BREVE AS INSCRIÇÕES SERÃO ABERTAS!!!</font></font></font></strong></p>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-top:0.1in;margin-bottom:0.1in;border:none;padding:0in">
<font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">Recomenda-se
que os alunos já tenham conhecimento em eletrônica (corrosão de
placas de circuito impresso, soldagem de componentes eletrônicos,
etc.) e conhecimentos básicos de linguagem de programação (a
programação será feita em shell script, usando o aplicativo
Kommander, C++ e outras linguagens de programação). Cada grupo será
acompanhado por alunos de engenharia, pedagogia, arquitetura, belas
artes e outros estudantes de áreas distintas do conhecimento,
disponibilizado pela Comissão Organizadora que irão apoiar nas
atividades das oficinas.</font></font></font></p>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">Mais
informações:</font></font></font></strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt"> </font></font></font><a href="mailto:robotica@latinoware.org"><font color="#e0861b"><span style="text-decoration:none"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">robotica@latinoware.org</font></font></span></font></a></p>

<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-top:0.1in;margin-bottom:0.1in;border:none;padding:0in">
<font color="#444444"> </font></p>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#444444"><font face="Times New Roman, serif"><font size="4">Material
de apoio:</font></font></font></strong></p>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#000000"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">Arduino
-</font></font></font></strong><strong><a href="http://arduino.cc/es/ArduinoYElRobotAsuro/ArduinoYElRobotAsuro"><font color="#000099"><span style="text-decoration:none"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">http://arduino.cc/es/ArduinoYElRobotAsuro/ArduinoYElRobotAsuro</font></font></span></font></a></strong></p>

<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#000000"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">Arduino/Asuro
-</font></font></font></strong><strong><a href="http://www.arexx.com/arexx.php?cmd=goto&amp;cparam=p_asuro"><font color="#000080"><span style="text-decoration:none"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">http://www.arexx.com/arexx.php?cmd=goto&amp;cparam=p_asuro</font></font></span></font></a></strong></p>

<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#000000"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">Repositório
Robótica livre
-</font></font></font></strong><strong><a href="http://libertas.pbh.gov.br/~danilo.cesar/robotica_livre/"><font color="#000099"><span style="text-decoration:none"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">http://libertas.pbh.gov.br/~danilo.cesar/robotica_livre/</font></font></span></font></a></strong></p>

<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#000000"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">Kit
Didático de robótica livre (SP)
-</font></font></font></strong><strong><a href="http://rede.acessasp.sp.gov.br/?q=node/185"><font color="#000099"><span style="text-decoration:none"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">http://rede.acessasp.sp.gov.br/?q=node/185</font></font></span></font></a></strong></p>

<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#000000"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">Projeto
robótica livre –</font></font></font></strong><strong><a href="http://softwarelivre.org/robotica-livre/projeto-robotica-livre"><font color="#000099"><span style="text-decoration:none"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">http://www.roboticalivre.org</font></font></span></font></a></strong></p>

<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#000000"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">Comunidade
-</font></font></font></strong><strong><a href="http://softwarelivre.org/robotica-livre/"><font color="#000099"><span style="text-decoration:none"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">http://softwarelivre.org/robotica-livre/</font></font></span></font></a></strong></p>

<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#444444"><font face="Times New Roman, serif"><font size="4">Musa
– </font></font></font></strong><strong><a href="http://www.musa.cc/"><font color="#e0861b"><span style="text-decoration:none"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">http://www.musa.cc/</font></font></span></font></a></strong></p>

<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#444444"><font face="Times New Roman, serif"><font size="4">Gogo
Board Br – </font></font></font></strong><strong><a href="http://br-gogo.sourceforge.net/"><font color="#e0861b"><span style="text-decoration:none"><font face="Times New Roman, serif"><font size="3">http://br-gogo.sourceforge.net/</font></font></span></font></a></strong></p>

<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">Observações:</font></font></font></strong></p>
<ul>
        <li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">Vale
        ressaltar que a organização disponibilizará o lixo
        tecnológico-eletrônico necessário para a realização da
        olimpíada, e as equipes poderão trazer o seu lixo apenas se assim
        optarem.</font></font></font></p>
        </li><li><p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in;line-height:0.2in">
        <font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">A
        Comissão organizadora disponibilizará também um kit com
        ferramentas básicas (alicates de corte e bico; chaves de fenda e
        phillips; ferro de soldar; solda e furador de placa de circuito
        impresso). </font></font></font><strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt">Como
        o kit disponibilizado é com ferramentas básicas, a sugestão é
        que os participantes das oficinas tragam as suas próprias
        ferramentas</font></font></font></strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:10pt"> (Furador
        de placa de circuito impresso; Rolo de Soda fina; Protoboard de 830
        furos ou mais; Ferros de solda com ponta fina de 30W; Suporte para
        ferro de solda; Sugador de solda; Percloreto de ferro; Vasilha de
        plástico para colocar o percloreto de ferro: 30 x 25 cm e altura de
        10 a 15cm; Caneta para retroprojetor ou marcador de cd; Cortador e
        marcador de circuito impresso; Conjunto de alicates: Corte e Bico;
        Conjunto de chaves: Fenda e Phillips; Estilete; Bisnaga de silicone)
        para facilitar/auxiliar no desenvolvimento mais rápido dos projetos
        de Robótica Livre.</font></font></font></p>
</li></ul>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-top:0.1in;margin-bottom:0.1in;border:none;padding:0in">
<font color="#444444"> </font></p>
<p class="western" align="JUSTIFY" style="margin-bottom:0in;border:none;padding:0in">
<strong><font color="#444444"><font face="Trebuchet MS, Arial, Helvetica, sans-serif"><font size="2" style="font-size:9pt">VI
Olimpíada de Robótica Livre</font></font></font></strong></p>
<p class="western" style="margin-bottom:0in"><br>
</p><div><br></div>-- <br>Klaibson Ribeiro<br>Dicas de LibreOffice - <a href="http://www.livreoffice.ws" target="_blank">www.libreofficeparaleigos.com</a><br><span lang="en"><span>Tips on</span> <span>LibreOffice</span> <span>-</span> <span><a href="http://www.libreofficefordummies.com" target="_blank">www.libreofficefordummies.com</a> </span></span><br>
 <br>